Slide Czym jest RWS

1. Alternatywny model współpracy między rolnikami a konsumentami

Rolnictwo Wspierane przez Społeczność (RWS) to model współpracy między konsumentami a producentami żywności, który tworzy dogodne warunki działalności dla drobnych gospodarstw rolnych. Relacja między obiema grupami oparta jest na kontakcie osobistym, zaufaniu, szacunku i obustronnej opiece.

W RWS-ie konsumenci płacą rolnikom z góry na początku sezonu, ustaloną na podstawie wspólnie opracowanego budżetu kwotę. Dzięki takiemu rozwiązaniu rolnik zna swój roczny przychód i niezależnie od urodzaju czy wahań cen rynkowych z powodzeniem prowadzi gospodarstwo. Płatności dokonywane wczesną wiosną dają gospodarstwu środki niezbędne do zakupu nasion i drobnego sprzętu, co pozwala uniknąć pożyczek, a tym samym zależności od kaprysów systemu bankowego. W zamian za to konsumenci mają dostęp do świeżej żywności po przystępnej cenie, która jest regularnie dostarczana w ich okolicy.

RWS W TRZECH KROKACH:

  1. Grupa gospodarstw domowych i gospodarstwo rolne postanawiają współpracować ze sobą w trakcie całego sezonu. Konsumenci zobowiązują się do regularnego odbioru płodów rolnych (warzywa, owoce, ale może być też nabiał czy mięso) z zaprzyjaźnionego gospodarstwa.
  2. Na początku sezonu uczestnicy płacą określoną sumę pieniędzy z góry – może to być całość albo pierwsza rata. Cena za całość ustalana jest przez rolników w porozumieniu z konsumentami na podstawie szacowanych kosztów (koszt nasion, sadzonek, uprawy, płace pracowników, transport do miejsca dostawy).
  3. W trakcie sezonu rolnicy przywożą raz w tygodniu paczkę różnorodnych sezonowych warzyw (albo innych ustalonych produktów), które mają zaopatrzyć gospodarstwo domowe na tydzień. Każde gospo-darstwo domowe w umówionym miejscu i czasie odbiera swoją paczkę, której zawartość zależy od tego na co aktualnie jest sezon.

2. Na jakie problemy odpowiada RWS?

PROBLEMY EKOLOGICZNE:

  1. Współczesny system żywieniowy w coraz większym stopniu opiera się na małej liczbie wielkich korporacji, co czyni go coraz mniej odpornym na gwałtowne zmiany, takie jak klęski żywiołowe czy wahania cen na międzynarodowym rynku żywności. Stanowi to poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego.
  2. Przejęcie kontroli nad rynkiem żywności przez korporacje międzynarodowe, kierujące się wyłącznie logiką zwiększania zysku. RWS pozwala lokalnym społecznościom wspierać te metody produkcji żywności, które służą ludziom i środowisku.
  3. Złe traktowanie zwierząt hodowlanych w przemysłowych farmach.
  4. Utrata wiedzy i umiejętności rolniczych, które wspomagają zrównoważone metody produkcji
  5. Uzależnienie rolnictwa od coraz większych nakładów ropy naftowej, nawozów sztucznych i pestycydów na jednostkę produkcji.
  6. Utrata bioróżnorodności – naturalnej i rolniczej – spowodowana rozwojem przemysłowych upraw monokulturowych, które są bardziej podatne na szkodniki i zmiany klimatu.

PROBLEMY ROLNIKÓW:

  1. Utrata bioróżnorodności – naturalnej i rolniczej – spowodowana rozwojem przemysłowych upraw monokulturowych, które są bardziej podatne na szkodniki i zmiany klimatu.
  2. Bardzo duże wahania, często i tak bardzo niskich, dochodów rolników
  3. Zanikanie rodzinnych gospodarstw rolnych, które mogą zapewnić satysfakcjonującą pracę mieszkańcom wsi.
  4. Trudności młodych rolników w samodzielnym dostępie do ziemi, sprzętu, rynków i kapitału finansowego.
  5. Nikłe wsparcie rozwoju infrastruktury potrzebnej do funkcjonowania drobnych gospodarstw rolnych: lokalne skupy, młyny, rzeźnie.
  6. Opuszczanie wsi przez młodych. Bez nich nie jest możliwy rozwój obszarów wiejskich, a wyludnienie prowadzi do zaniku niepowtarzalnej kultury związanej z ich regionem

PROBLEMY KONSUMENTÓW:

  1. Brak wzajemnego zrozumienia i zaufania między rolnikami a konsumentami.
  2. Problemy zdrowotne związane z wysoko przetworzoną żywnością (alergie, otyłość, cukrzyca), zanik umiejętności samodzielnego przetwarzania żywności.
  3. Wykluczenie gospodarstw domowych o niskich dochodach z rynku certyfikowanej ekologicznej świeżej żywności.
  4. Brak pewności co do pochodzenia żywności i jej wpływu na zdrowie.
  5. Wykluczenie lokalnych rynków z dostępu do żywności, która jest eksportowana do bogatszych regionów i krajów.
  6. Ograniczony dostęp konsumentów miejskich do przyrody w obszarach wiejskich oraz wypoczynku i ruchu na świeżym powietrzu.

3. Korzyści i wyzwania dla rolników i konsumentów RWS-u

Mimo że model RWS pod wieloma względami ułatwia pracę rolnikom oraz jest przyjazny dla konsumentów, niesie ze sobą również pewne wyzwania i ograniczenia. Zanim zaczniemy, warto zapoznać się zarówno z jego korzyściami, jak i niedogodnościami.

KORZYŚCI DLA ROLNIKÓW:

  • Pewny dochód, który pomaga lepiej zaplanować wydatki związane z uprawą oraz zapewnia stabilność finansową w życiu osobistym.
  • Więcej czasu na skupienie się na uprawie zamiast na szukaniu rynków zbytu.
  • Wyższy zarobek ze sprzedaży, ponieważ rolnicy sprzedają swoje produkty bezpośrednio konsumentom.
  • Lepszy kontakt z odbiorcami, który pozwala bezpośrednio reagować na ich uwagi i potrzeby.
  • Konsumenci mogą pomóc zaplanować przyszłe uprawy (podpowiedzieć, na co jest zapotrzebowanie) oraz pomóc w uprawie podczas wizyt w gospodarstwie (pielenie, zbiory)

KORZYŚCI DLA KONSUMENTÓW:

  • Regularny dostęp do świeżej i tańszej żywności ze sprawdzonego źródła.
  • Wpływ na kształtowanie i wspieranie lokalnej gospodarki, opartej na zrównoważonych metodach produkcji.
  • Edukacja dotycząca różnorodności płodów rolnych, metod produkcyjnych i kosztów związanych z produkcją i sezonowością żywności.
  • Wzmocnienie więzi z własną lokalną wspólnotą.

WYZWANIA DLA ROLNIKÓW:

  • Potrzeba dokładnego planowania swoich upraw oraz zróżnicowanie produkcji rolnej.
  • Konieczność znalezienia grupy odbiorców gotowych na taką współpracę.
  • Prowadzenie jasnej i regularnej komunikacji z odbiorcami na temat stanu upraw i planowanych dostaw.
  • Organizacja wizyt wolontariackich dla osób, które chcą pomóc w uprawie. Na koniec sezonu podsumowanie i omówienie dotychczasowego przebiegu współpracy.

WYZWANIA DLA KONSUMENTÓW:

  • Płacenie (w części lub całości) z góry.
  • Stawianie się regularnie w umówionym miejscu po odbiór warzyw.
  • W przypadku słabych plonów – zgoda na otrzymanie mniejszej paczki bez zwrotu pieniędzy.
  • Kilkakrotna pomoc przy wydawaniu warzyw podczas sezonu.
  • Gotowość na próbowanie nowych warzyw, chęć ich gotowania w domu.
  • Konieczność akceptacji ograniczeń wynikających z sezonowości zbiorów (nie dostaniemy świeżych truskawek zimą).